Oszczędzanie ciepła w budynkach – wyzwania i konsekwencje.
Na szczeblu Unii Europejskiej od wielu lat podejmowane są działania zmierzające do ograniczenia zużycia energii w różnych jej postaciach. Działania te przyczyniają się do zmniejszenia emisji CO2, co bezpośrednio wpływa na ochronę środowiska naturalnego. Znaczący potencjał oszczędności energii leży w sektorze budynków, w tym w budynkach wielolokalowych. Skuteczność wykorzystania tego potencjału zależy jednak od sposobu korzystania z ogrzewania przez mieszkańców oraz metod jego rozliczania.
O sposobach rozliczania ciepła piszę w artykule „Jak efektywnie rozliczać ciepło w budynkach wielolokalowych”.
Tymczasem regularnie w sezonie grzewczym podnoszony jest problem nadmiernego oszczędzania ciepła przez lokatorów i jego konsekwencji.
Skutki zakręcania grzejników przez pojedynczych lokatorów
Lokatorzy, którzy decydują się na zakręcenie grzejników w swoich mieszkaniach, często robią to w celu obniżenia swoich rachunków za ogrzewanie. Nadmierne oszczędzanie ciepła w budynkach może jednak wpłynąć na:
- Nierównomierność w rozkładzie temperatury – zimne mieszkanie pochłania ciepło z sąsiednich lokali, powodując wzrost zużycia energii przez inne mieszkania.
- Zawilgocenie ścian – obniżona temperatura w jednym z lokali może prowadzić do powstawania mostków termicznych i skraplania się pary wodnej na zimnych powierzchniach, co z kolei prowadzi do rozwoju pleśni i grzybów.
- Wyższe koszty dla innych lokatorów – w budynkach z centralnym systemem rozliczania ciepła koszty są dzielone według ogólnych zasad, co oznacza, że oszczędności jednego lokatora mogą podnieść rachunki innych.
Jak zatem znaleźć równowagę pomiędzy ograniczaniem zużycia energii a ochroną budynku przed wilgocią, rozwojem szkodliwych dla zdrowia grzybni i pleśni?
Sprawdźmy, co mówią na ten temat przepisy prawne.
Regulacje prawne dotyczące ogrzewania w budynkach wielolokalowych
Zgodnie z polskim prawem, w tym przepisami wynikającymi z rozporządzenia w sprawie z warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (art. 134), pomieszczenia mieszkalne muszą być wyposażone w urządzenia grzewcze umożliwiające uzyskanie następujących temperatur: 20°C w pokojach mieszkalnych i 24°C w łazienkach.
W przywołanym artykule zawarty jest również ust. 5 mówiący, że urządzenia grzewcze, powinny umożliwiać użytkownikom uzyskanie w pomieszczeniach temperatury niższej od wskazanej powyżej, przy czym nie niższej niż 16°C.
Czy z tych przepisów wynika jasno obowiązek ogrzewania mieszkania przez lokatorów? Moim zdaniem nie. Szukam zatem dalej.
W ustawie o własności lokali znajduję Art. 13. ust. 1. o następującej treści: „Właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest obowiązany utrzymywać swój lokal w należytym stanie, przestrzegać porządku domowego, uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, korzystać z niej w sposób nieutrudniający korzystania przez innych współwłaścicieli oraz współdziałać z nimi w ochronie wspólnego dobra.”
Można wyciągnąć wnioski, że utrzymywanie odpowiedniej temperatury w lokalach mieszkalnych jest obowiązkiem zarówno zarządców budynków jak i lokatorów.
Jak zatem wpłynąć na mieszkańców, aby rozsądnie gospodarowali dostarczanym do lokalu ciepłem?
Kontrola temperatury minimalnej
Zarządca budynku może wprowadzić regulamin określający minimalną temperaturę w lokalach. Wymaga to jednak zgody mieszkańców i starannego opracowania zasad.
Instalacja systemu monitorowania
Nowoczesne systemy monitorujące temperaturę w poszczególnych lokalach pozwalają na szybkie wykrywanie nieprawidłowości. Jest to jednak rozwiązanie wymagające nakładów finansowych i dokładnego opracowania działań, na które zgodzą się właściciele lokali, w sytuacji gdy minimalna temperatura nie jest utrzymywana.
Dostosowanie regulaminu rozliczeń ciepła
Zarządca może wdrożyć środki zaradcze, np. ustalić minimalną opłatę za ogrzewanie, niezależnie od rzeczywistego zużycia.
W przypadku rozliczeń ciepła dostarczanego z miasta rozwiązaniem może być zwiększenie udziału kosztów stałych rozliczanych według powierzchni lub kubatury lokalu.
Na przykład w budynkach ogrzewanych ciepłem z miejskich zakładów energetycznych wymagane jest zamówienie tak zwanej mocy zamówionej, czyli minimalnej ilości ciepła, która ma być dostarczana do budynku. Moc zamówioną można traktować jako koszt stały i rozliczać go według m2 powierzchni lub m3 kubatury lokalu. Zakręcanie grzejników nie przyniesie wtedy zbyt dużych oszczędności, co może wpłynąć na decyzję użytkownika lokalu. Niestety jest to rozwiązanie, które nie zawsze da się zastosować.
Rozmowa i edukacja
Podjęcie rozmowy przez zarządcę z mieszkańcami może pomóc w wyjaśnieniu konsekwencji zakręcania grzejników dla całej wspólnoty. Warto wskazać, że ogrzewanie lokalu wpływa na bilans cieplny całego budynku. Ważne jest określenie priorytetów. Czy priorytetem jest oszczędność energii przez przykręcanie grzejników czy ochrona budynku przed wilgocią?
Ważne jest uświadomienie mieszkańców, że niewystarczające ogrzewanie może prowadzić do poważnych uszkodzeń, takich jak rozwój pleśni czy zawilgocenie ścian. Natomiast skutki uszkodzeń wpłyną negatywnie na zdrowie mieszkańców i strukturę budynku. Powstałe zniszczenia wymagać będą dodatkowych remontów, których koszty poniosą wszyscy właściciele lokali w budynku.
Jednak oszczędzanie energii, np. przez przykręcanie grzejników, również ma znaczenie i powinno być realizowane w sposób, który nie zagraża minimalnym wymaganiom temperaturowym. Dlatego też najlepszym rozwiązaniem wydaje się być edukacja mieszkańców, aby osiągnąć kompromis między oszczędnością a ochroną budynku.
Podsumowanie
Oszczędzanie energii cieplnej w budynkach wielolokalowych wymaga wspólnej odpowiedzialności wszystkich lokatorów. Indywidualne decyzje, takie jak zakręcanie grzejników, powinny być podejmowane z uwzględnieniem ich wpływu na innych oraz na stan techniczny budynku. Kluczowe jest znalezienie równowagi między oszczędzaniem energii a ochroną budynku przed zawilgoceniem, co wymaga edukacji, odpowiedniej infrastruktury i współpracy całej wspólnoty mieszkaniowej.
Udostępnij: